The answers to all your questions about Cyanotypes

De basisprincipes van de Cyanotype-techniek:

Wat is Cyanotype?

Een cyanotype is een fotografische afdruktechniek en een van de oudste processen in de geschiedenis van de fotografie. Het resultaat is gemakkelijk te herkennen aan de intense cyanblauwe kleur, die ontstaat door blootstelling aan zonlicht. Het cyanotypeproces werd in 1842 ontdekt door de Engelse wetenschapper John Herschel om aantekeningen en diagrammen te reproduceren. Anna Atkins, een Britse botanica en fotografe, gebruikte de techniek voor het eerst om de prachtige vormen van haar lokale zeewier variëteiten vast te leggen en wordt beschouwd als de eerste vrouwelijke fotograaf. Haar beroemde boek ‘Photographs of British Algae: Cyanotype Impressions’ was het eerste boek dat fotografisch werd gedrukt en geïllustreerd. De techniek is veel gebruikt door kunstenaars en fotografen, maar ook door ingenieurs, als een manier om betaalbare kopieën van technische tekeningen te maken. Tot op de dag van vandaag gebruiken we de term “blauwdruk” om een technische tekening te bedoelen, bijvoorbeeld voor de plattegrond van een huis.

Hoe werkt de Cyanotype-techniek?

Om mooie cyanotypes te maken, heb je een mengsel van twee verschillende oplossingen (A + B) nodig. De benodigde chemicaliën komen in poedervorm. Als eerste stap moet je water toevoegen aan elke fles om een oplossing te maken. Schud de flessen goed om ervoor te zorgen dat alle chemicaliën zijn opgelost. Zodra je de A- en B-oplossingen mengt, worden ze gevoelig voor UV-licht. Breng een gelijkmatige laag van dit mengsel aan op je oppervlak (papier, textiel of zelfs hout) en laat het volledig drogen in het donker.

Denk vervolgens aan je indeling en compositie. Je kunt spelen met verschillende objecten (planten, bloemen of platte objecten werken goed) en deze direct op je gecoate oppervlak plaatsen. Om ze op hun plaats te houden, is het handig om ze af te wegen met een glazen plaat. Wanneer je tevreden bent met je compositie, kun je deze aan de zon blootstellen. De benodigde belichtingstijd varieert afhankelijk van de weersomstandigheden, de hoogte van de zon in de lucht en het type objecten dat je blootstelt. In het zonlicht zal de kleur van de emulsie langzaam verschuiven van geel-groen naar een brons-grijze kleur. Je kunt beginnen met een belichtingstijd van 10 minuten en vanaf daar beginnen aan te passen.

Na de belichting spoel je je papier in een bak onder stromend water. Wees voorzichtig en voorkom dat je je print direct raakt met een sterke straal water, omdat dit het kwetsbare papier kan beschadigen.

Dit is wanneer de magie gebeurt! Het gedeelte van het beeld dat werd blootgesteld aan UV-licht zal de cyan-blauwe kleur aannemen, en de delen van het papier die beschermd waren tegen het licht zullen worden uitgespoeld.

De blauwe kleur intensifieert naarmate het droogt en verder oxideert in contact met de lucht. Je krijgt de donkerste kleur na ongeveer 24 uur. Je kunt dit proces ook versnellen door een paar druppels waterstofperoxide toe te voegen aan je laatste spoelwater.

Zijn Cyanotype-chemicaliën toxisch?

De chemicaliën die nodig zijn voor het maken van cyanotypes zijn (A) kaliumferricyanide en (B) ferri-ammoniumcitraat. Deze twee chemicaliën worden gepresenteerd in de vorm van poeder dat met water wordt gemengd om de cyanotype-sensibilisator te vormen. Hoewel geen van beide sterk toxisch is, moet je het inademen van het poeder vermijden. Voeg altijd water toe aan je cyanotype-poeder (binnen de blauwe flessen) en niet andersom. Op deze manier voorkom je dat het poeder zich in de lucht verspreidt.

De cyanotype-techniek brengt geen significante gezondheidsrisico’s met zich mee. Gezond verstand geldt echter wel. Neem de chemicaliën niet in, adem ze niet in en draag handschoenen bij het hanteren van de oplossingen.

Hier zijn de Veiligheidsdatabladen voor de actieve chemicaliën: (A) kaliumferricyanide en (B) ferri-ammoniumcitraat.

Hoe lang blijven de cyanotype-chemicaliën goed?

In poedervorm blijft elk component (A en B) meerdere jaren goed. Zodra ze met water zijn gemengd, kunnen de oplossingen ongeveer een jaar bewaard worden, in hun aparte flessen. Het is mogelijk dat er schimmel begint te vormen in de vloeistof. Als dit het geval is, kun je de vloeistof filteren met een koffiefilter en het nog steeds gebruiken.

Zodra je de 2 componenten A+B samenvoegt, moet je de emulsie onmiddellijk gebruiken, dus meng alleen wat je direct kunt gebruiken.

Kunnen kinderen de cyanotype kit gebruiken – is de cyanotype kit geschikt voor kinderen?

De Botanopia Cyanotype Kit is niet ontworpen voor kinderen en is ook niet getest op kinderen. Het kan echter nog steeds een zeer leuke activiteit zijn om samen met kinderen te doen. Zodra een volwassene de oplossingen heeft voorbereid en het papier heeft gecoat, kunnen kinderen onder toezicht doorgaan met de volgende stappen van het proces en hun eigen kunstwerk in de zon maken. Laat ze experimenteren met verschillende planten, bladeren en bloemen.

Belichting en licht

Kun je kunstlicht gebruiken voor cyanotype?

De cyanotype-emulsie reageert alleen op ultraviolet (UV) licht. Zonlicht bevat UV-licht, maar als je cyanotypes wilt maken zonder zonlicht, kun je kunstmatig UV-licht gebruiken voor de belichting. Je kunt vaak goedkope tweedehands zonnebanklampen vinden als UV-lichtbron. Kleine desktopmodellen die bedoeld zijn om je gezicht te bruinen, zijn een goede keuze om mee te beginnen.

Kun je cyanotypes maken in de winter?

Je hebt geen warme zomerdag nodig om cyanotypes te maken. Zelfs op een bewolkte winterdag kun je je cyanotype-afdrukken belichten met een paar aanpassingen. In de winter is er minder zonlicht beschikbaar. De beste tijd om te werken is rond 12 uur ‘s middags, wanneer de zon op het hoogste punt aan de hemel staat. Je zult de belichtingstijd moeten verlengen tijdens de wintermaanden. Bijvoorbeeld, een afdruk die 5 minuten belichting nodig heeft op een zonnige zomerdag, heeft misschien 20 minuten belichting nodig op een bewolkte winterdag. Zorg ervoor dat je werk beschermd is tegen regendruppels die tijdens het belichtingsproces op het oppervlak vallen.

Kun je cyanotypes maken zonder zon?

Ja, je kunt cyanotypes maken zonder zonlicht, zolang je een andere bron van ultraviolet (UV) licht hebt. UV-lampen worden bijvoorbeeld gevonden in zonnebanklampen. Je zult de juiste belichtingstijd voor je specifieke lamp moeten testen.

Kun je cyanotypes binnen maken?

Het glas van de ramen in je huis kan sommige van de UV-stralen blokkeren die beschikbaar zijn in zonlicht. Hoewel het niet onmogelijk is, krijg je betere en snellere resultaten door je afdrukken direct buiten te belichten. Als alternatief kun je ook een kunstmatige bron van UV-licht gebruiken als je je cyanotypes wilt belichten zonder zonlicht.

Kun je cyanotypes maken op een bewolkte dag?

Ja, cyanotypes werken op bewolkte dagen en je kunt ze zeker belichten, het zal alleen wat langer duren. Bijvoorbeeld, een afdruk die 5 minuten belichting nodig heeft op een zonnige dag, heeft misschien 20 minuten belichting nodig op een bewolkte dag. Als het ook een beetje regent, zorg dan dat je je afdrukken beschermt tegen mogelijke regendruppels…

Hoe lang moet je cyanotypes in de zon laten?

De belichtingstijd kan variëren afhankelijk van verschillende factoren, zoals hoe zonnig het is, het seizoen (winter/zomer) en het type planten dat je wilt belichten. Bijvoorbeeld, als je mooie transparantie-effecten wilt bereiken op dunne bloemblaadjes, zoals een klaproos, heb je extra belichtingstijd nodig. Te lang, en de dunne bloemblaadjes verdwijnen helemaal. Het draait dus allemaal om experimenteren en aanpassen, afhankelijk van je eigen situatie.

Papier, stof en andere materialen

Wat is het beste papier voor cyanotypes?

Voor de beste resultaten heb je papier nodig dat bestand is tegen nat worden en opnieuw drogen. Je moet je cyanotype grondig onder water spoelen, dus je papier moet een lange badbeurt kunnen overleven. Papier dat speciaal gemaakt is voor aquarellen is altijd een goede keuze. Traditioneel worden premium aquarelpapiersoorten van katoen gemaakt (ook wel ‘rag paper’ genoemd). Voor alle papiersoorten raden we een dikkere kwaliteit aan, minimaal 200gsm. Vermijd papier met een coating die verhindert dat je emulsie in de vezels trekt. Je kunt ook experimenteren met verschillende kleuren papier die de blauwe tint van je afdruk zullen aanvullen.

Kun je cyanotypes maken op hout?

Ja, absoluut. Papier is gemaakt van cellulose, meestal uit houtpulp. Hout kan dus op dezelfde manier functioneren als papier wanneer het wordt gebruikt in combinatie met de cyanotype-techniek. Het kan echter een beetje een kwestie van proberen zijn, afhankelijk van het type hout dat je gebruikt, er zijn zoveel verschillende boomsoorten. Je zult dus moeten experimenteren. Over het algemeen geeft massief hout betere resultaten dan bewerkte soorten zoals fineer of multiplex.

Kun je cyanotypes maken op stof?

Ja, de cyanotype-techniek werkt ook goed op textiel gemaakt van natuurlijke vezels. Bijvoorbeeld; katoen, linnen, wol, zijde, hennep, bamboe, maar ook stoffen afgeleid van houtpulp zoals viscose. Zorg ervoor dat je je stof eerst grondig wast om eventuele sporen van zetmeel of andere verharders die vaak in het productieproces worden gebruikt, te verwijderen.

Zijn cyanotypes op stof wasbaar?

Cyanotypes zijn behoorlijk gevoelig voor wasmiddelen en zeep. Als je cyanotypes op textiel maakt, zullen ze niet heel goed wasbaar zijn. Je kunt proberen de stof voorzichtig met de hand te wassen, maar test altijd eerst een klein hoekje. Zorg ervoor dat je een zeep of wasmiddel gebruikt dat geen fosfaten, bleekmiddel of natrium bevat. Wees voorbereid op enige verzwakking van de blauwe kleur bij elke wasbeurt, hoe voorzichtig je ook bent.

Kun je cyanotype-geprinte stof strijken?

Ja, strijken zal geen probleem zijn, zorg er wel voor dat je een temperatuurinstelling kiest die geschikt is voor het type stof dat je hebt gebruikt.

Bewaring en veranderingen in de loop der tijd

Verven mijn cyanotypes – hoe lang blijven cyanotypes goed?

Cyanotypes zijn niet volledig UV-bestendig en kunnen inderdaad een beetje vervagen als ze constant aan direct zonlicht worden blootgesteld. Maar als ze onder de juiste omstandigheden worden bewaard, kunnen ze tientallen jaren meegaan. Kies een kamer voor je afdruk met normaal daglicht en geen direct UV-licht, en de Cyanotype zou in goede staat moeten blijven.

Hoe bewaar je Cyanotypes?

Om je Cyanotype onder de beste omstandigheden te bewaren, zet ze niet in direct zonlicht. Ze zijn niet volledig bestand tegen de invloed van UV-licht en kunnen daardoor vervagen. Om je afdruk verder te beschermen, kun je de cyanotypes inlijsten met UV-bestendig glas en ze bewaren in een droge, koele omgeving met veel zuurstof. Als vervaging optreedt, kun je je Cyanotype in waterstofperoxide onderdompelen om de originele kleur te herstellen. De blauwe kleuren regenereren ook door de afdruk in een donkere ruimte te plaatsen, zoals een lade of kast, zolang er genoeg zuurstof aanwezig is.

Waar cyanotype-chemicaliën en benodigdheden kopen?

Als je wilt beginnen met het cyanotype-avontuur, is een compleet kit de beste manier om te starten. De Botanopia Cyanotype Kit bevat alle materialen en tools om je eerste blauwdruk te maken, inclusief gedetailleerde instructies en een tutorial. Zodra je je comfortabel voelt met de meegeleverde papierbladen, kun je het proberen op je eigen papier of textiel zoals katoen of zijde.